Τετάρτη 23 Μαρτίου 2011

Ευχές...και λαογραφία




1.  Ευχή (AN)
Η αρχαία σημασία της λέξης είναι προσευχή και υπόσχεση εκπλήρω­σης μιας επιθυμίας (κοινώς τάξιμο). (Βλ. και «μια διαφορετική... ευχή του Αχιλλέα προς τον Πάτροκλο», Ιλιάδα Π, 98...):
«Ε, λέει και να 'ταν, Δία πατέρα μου και Φοίβε κι Αθηνά μου μήτε ένας απ' τους Τρώες να ξέφευγε του Χάρου, όσοι και να 'ναι, μήτε κι Αργίτης, να γλιτώσουμε μονάχα εμείς οι δυο μας, εμείς και να ξεκεφαλίσουμε της άγιας Τροίας το κάστρο!».


Λαογραφία: Οι ευχές στον ελληνικό βίο σήμερα είναι συνηθέστερες και αποτελούν κράμα χριστιανικών διδασκαλιών και λειψάνων παλιών θρησκευτικών δοξασιών, όπου απέμειναν ως εκφράσεις εκφερόμενες σε διάφορες περιστάσεις. Έτσι έχουμε ευχές στον αρραβώνα («συγχαρητή­ρια», «ευτυχισμένοι», «η ώρα η καλή»...), γάμο («να ζήσετε», «ευτυχι­σμένοι», «καλούς απογόνους»...), σε έγκυο («καλή λεφτεριά»...), τοκετό («να σας ζήσει», «σιδερένιο»...), βάπτιση («να σας ζήσει»...), θάνατο («ζωή σε σας», «ο Θεός να τον αναπαύσει»...), ασθένεια («περαστικά», «σιδερένιος», «όλα θα πάνε καλά»,..'.), ταξίδια (καλό ταξίδι - διασκέδα­ση, «να περάσεις όμορφα»...), γιορτές («χρόνια πολλά», «πολύχρονος, η,ο»), «και του χρόνου» «να ζήσετε», «να σας ζήσουν», «να τα κατοστήσεις», «ευτυχισμένος, η, ο»), σε οικογενειακές και άλλου είδους συγκε­ντρώσεις, σε εργαζόμενο (·η), σε όσους φορούν «άτι καινούργιο και τέ­λος άλλες ευχές, χάριν αστειότητας, ειρωνείας, εμπαιγμού,... Οι ευχές συνοδεύονται πάντα από διάφορες χειρονομίες (συμβολικές ή μιμικές κι­νήσεις) και πράξεις, από τις οποίες πολλές φορές και η μορφή των ευχών, καταδεικνύεται δε και η πρωτόγονη, μαγική προέλευση τους.
Η πίστη του λαού προς τις ευχές, καταφαίνεται και από το γεγονός ότι σε πολλές περιπτώσεις έχει εκπροσωποποιήσει αυτές. Έτσι σε παρα­μύθι της Θήρας η ευχή παρουσιάζεται ως «σκυλάκι» και σε άλλο του Πό­ντου ως ένα «πράμα», που έχει τη δύναμη να καθιστά αόρατο εκείνον που κρατάει αυτό. Υπάρχει τέλος η λαϊκή πίστη, ότι σε ορισμένες ώρες..., α­σχολίες ή... οι ευχές πιάνουν περισσότερο!...


 «Καλά Χριστούγεννα» (Ιστορία της Χριστουγεννιάτικης κάρτας)


Ένα από τα συνηθισμένα Χριστουγεννιάτικα έθιμα είναι και η α­νταλλαγή ευχών τυπωμένων σε κάρτες. Και μια και το έθιμο προέρχεται από την Κεντρική και Βόρεια Ευρώπη, για το λόγο αυτό τα Χριστούγεννα τοποθετούνται μέσα σ' ένα χιονισμένο τοπίο, ενώ η Παναγία, ο Ιωσήφ και οι Μάγοι έχουν τα χαρακτηριστικά των ανθρώπων της περιοχής (ξανθοί κι αναιμικοί).
Αν ανατρέξουμε στα αρχαία χρόνια, θ' ανακαλύψουμε ότι οι Αιγύ­πτιοι συνήθιζαν να χαρίζουν την Πρωτοχρονιά συμβολικά δώρα- το ίδιο, πολύ αργότερα, και οι Ρωμαίοι (γιορτή Σατουρναλίων, 7-23 Δεκεμβρίου). Η συνήθεια αυτή κατόρθωσε να επιβιώσει και με την επικράτηση του Χριστιανισμού. Η πρώτη Χριστουγεννιάτικη κάρτα τυπώθηκε στο Λονδί­νο το 1843, που στο κάτω μέρος —στο επάνω είχε διάφορες παραστάσεις— έγραφε: «Χαρούμενα Χριστούγεννα κι ευτυχισμένος ο Καινούργιος Χρό­νος για Σας». Πολύ αργότερα και μέχρι τις μέρες μας, από τις Χριστου­γεννιάτικες κάρτες λείπει το Χριστουγεννιάτικο έθιμο κι έχει αντικατα­σταθεί με άλλο, που πολλές φορές είναι αδιάφορο. Στην Ελλάδα λοιπόν η Χριστουγεννιάτικη κάρτα είναι ένα από τα ξενόφερτα έθιμα, ένας εύ­κολος τρόπος για να εκφράσει ο ένας τις ευχές του στον άλλο.
Όμως, όπως αλλάζουν τα Χριστούγεννα έτσι αλλάζουν και ol Χρι­στουγεννιάτικες κάρτες εκείνο ωστόσο που νιώθεις μένει το ίδιο: «Χαρά, ειρήνη και καλοσύνη για όλους τους ανθρώπους».
(Από περιοδικό)


2.  Παλιές γιορτές...
«Απ' όλας τας οικοκυράς, όσαι εώρταζον τα ονόματα των συζύγων των τήν 7 Ιανουαρίου, ημέραν του Αγ. Ιωάννου του Βαπτιστού, καμμία δεν ήσκει μεγαλυτέραν καθαριότητα, λεπτότητα και ιδιοτροπίαν παρ' όσην η κυρα-Διαμαντηρείζαινα, η σύζυγος του καπετάν Γιάννη του Τζαφέρη...
Η μικρά οικοδομή, συνορεύουσα με κήπους, μυρίζουσα εξοχήν και άνοιξιν, συνίστατο από εν ανώγειον, μετά ισογείου κάτω, και από εν υ-περώον, εις το οποίον ανήρχετο τις δια σκάλας επτά βαθμίδων... Η κυρα-Διαμαντηρείζαινα τόσον το άσπριζε, το ασβέστωνε, το εσφουγγάριζε, το επαράκαμνε —σχεδόν καθημερινώς—... Εδέχετο δε εξαιρετικώς κατ' εκείνην την ημέραν η Διαμαντηρείζαινα όλους τους επισκέπτας, όλον το χωρίον -σχεδόν χωρίς να μορφάζη. Την ημέραν αυτήν έκαμνε θυσίαν το κάτω πάτωμα της οικίας της...».
Αλ. Παπαδιαμάντη. (από το διήγημα) «,ΓΐΑ ΤΑ ONOMATa»






από Αργυρώ Κοκκινάκη(φιλόλογος)


Μπορεί να σας ενδιαφέρουν επίσης.... 

Ευχαριστήριες κάρτες , Photobooks , Προσκλητήρια γάμου , Ευχητήριες κάρτες  , ευχητήριες κάρτες 12χ9.2 ευχητήριες κάρτες 15χ11ευχητήριες κάρτες 28χ14, βάφτιση , ΠροιόνταΑναμνηστικά /ενθύμια , αυτοκόλλητες ετικέττες , Ημερολόγια τοίχου